Η YouTuber Κρίστεν Λεωτσάκου μας βάζει στα μονοπάτια του ethical fashion

Θυμάμαι ότι πριν μερικά χρόνια είχα πέσει πάνω σε ένα βίντεο της Κρίστεν (Kristen Leo – @kristenleo), που μιλούσε για το προβληματικό κομμάτι της μόδας και για το γεγονός πως είσαι ό,τι φοράς. Οι κοινές μας πεποιθήσεις για το τι είναι σύγχρονη μόδα μετέτρεψαν αυτή τη συνέντευξη σε μια από τις πιο ενδιαφέρουσες συζητήσεις της ζωής μου. Ελπίζω η ανάγνωσή της να είναι το ίδιο life-changing και για εσάς.

Θεωρείς τον εαυτό σου fashion blogger; Πώς σε αποκαλείς;

Η θεματική της μόδας και του στιλ είναι έντονη στο κανάλι μου, αλλά δεν με θεωρώ πια fashion blogger. Ξεκίνησα το 2009, όταν μόλις είχα τελειώσει το σχολείο, και ως shopaholic –χωρίς συνείδηση για το πώς ψωνίζω– έφτιαξα το δικό μου blog. Γρήγορα το παράτησα, όταν για οικονομικούς λόγους αναγκάστηκα να δουλεύω ως αεροσυνοδός. Τότε ανακάλυψα τον βιγκανισμό και την plant-based διατροφή ως διέξοδο για να χάσω κάποια κιλά που είχα πάρει εκείνη την περίοδο. Τόσο επιφανειακά. Βέβαια, αυτός ο επιφανειακός λόγος με έφερε κοντά σε ντοκιμαντέρ όπως το Froks Over Knives που με σοκάρισαν και με έκαναν να καταλάβω τους ηθικούς λόγους για να είναι κανείς vegan. Θα έλεγα πως η διατροφή μου ήταν αυτή που με εισήγαγε σε έναν πιο συνειδητό τρόπο κατανάλωσης. Πρώτα δηλαδή ξεκίνησε με το φαγητό μου η ερώτηση «Τι καταναλώνω;» και επεκτάθηκε και σε όλα τα υπόλοιπα θέματα. Λίγο καιρό μετά και μερικά ντοκιμαντέρ αργότερα, έπεσα πάνω στο Sweatshop, που με σοκάρισε εξίσου. Κάπως έτσι άρχισε να με απασχολεί και να ψάχνω για το τι είναι η ηθική μόδα.

Τι ήταν αυτό που σε ξάφνιασε σε αυτό το ντοκιμαντέρ και έμελλε να σε κάνει να αλλάξεις τον τρόπο που προσεγγίζεις τη μόδα;

Η πραγματικότητα. Στο Sweatshop Docuseries, που προανέφερα, κάποιες influencers από τον σύγχρονο δυτικό κόσμο επισκέπτονται το Μπανγκλαντές και μπαίνουν στη θέση των γυναικών που δουλεύουν στα εργοστάσια παραγωγής ρούχων γρήγορης μόδας. Ξέρεις, ο κόσμος δεν ταυτίζεται εύκολα με τους εργάτες της Ανατολής. Αλλά όταν βλέπει τα πρότυπά του, γυναίκες influencers του σύγχρονου δυτικού κόσμου, να υποφέρουν, να κλαίνε και να τις παίρνει ο ύπνος από την εξάντληση πάνω στη ραπτομηχανή, σκέφτεται «Α! Ένας νορμάλ άνθρωπος δεν θα άντεχε σε αυτές τις συνθήκες εργασίας. Γιατί η εργάτρια από το Μπανγκλαντές να αντέχει; Γιατί η ζωή της να είναι κατώτερη από τη δική μου και της αξίζει να υποβιβαστεί σε μια γυναίκα-ραπτομηχανή, που από το πρωί μέχρι το βράδυ δουλεύει και δεν έχει χρόνο για τίποτε άλλο στη ζωή της, ενώ παράλληλα δεν βγάζει καν αρκετά λεφτά;». Εκεί κάπου μετά το σοκ, αποφάσισα να φτιάξω το δικό μου κανάλι στο YouTube, ενώ παράλληλα μάθαινα περισσότερα για την οικολογία, την ηθική μόδα και τον βιγκανισμό και άρχισα να τα εντάσσω στη θεματολογία μου. Άρχισα να εμπλουτίζω τις γνώσεις μου για τη βιομηχανία της μόδας, μια και η μόδα ήταν κάτι που με ενδιέφερε πολύ από μικρό παιδί.

Τι είναι για σένα η ηθική μόδα και τι το διαφορετικό έχει από τη μόδα που ήδη γνωρίζουμε;

Η ηθική μόδα είναι η μόδα του σήμερα, η μορφή της όπως καθορίστηκε έπειτα από την ανεξέλεγκτη κατανάλωση των τελευταίων δεκαετιών. Η βιομηχανία της μόδας είναι μία από τις πέντε πιο μολυσματικές στον κόσμο και ένα μεγάλο ποσοστό της μόλυνσης αυτής δημιουργείται κατά την παραγωγή, την επεξεργασία και τον χρωματισμό των υφασμάτων και των δερμάτων. Αυτές οι πρακτικές απασχολούν την ηθική μόδα, σκοπός της οποίας είναι η βελτίωσή τους. Επίσης, η ηθική μόδα πραγματεύεται το θέμα του ασφαλούς εργασιακού περιβάλλοντος –θυμάστε τι έγινε το 2013 με την κατάρρευση του εργοστασίου στη Rana Plaza– και της σωστά αμειβόμενης εργασίας. Πέρα από τις sustainable και ethical πρακτικές στην παραγωγή των προϊόντων, η ethical μόδα επικοινωνεί την οικολογία. Άρα, για εμένα, ethical fashion δεν μπορεί να θεωρηθεί η μόδα που χρησιμοποιεί δέρματα ζώων, τα οποία βασανίστηκαν για να μας δώσουν ένα προϊόν.

Τι συμβουλές έχεις να δώσεις για sustainable fashion on a budget; Είναι πιο δαπανηρό να ψωνίζει κανείς από ethical fashion brands;

Λένε ότι το πιο οικολογικό ρούχο που μπορεί να ψωνίσει κάποιος είναι ήδη στην ντουλάπα του. Χρησιμοποιούμε αυτά που ήδη έχουμε και μετά, αν χρειαζόμαστε κάτι έξτρα, ξεκινάμε με το thrifting. Ωστόσο αν κάποιος θέλει να βρει κάτι συγκεκριμένο και σκοπεύει να αγοράσει κάτι brand new, υπάρχουν πολλά ethical brands στην Ελλάδα. Σίγουρα είναι πιο ακριβά από τις πρακτικές thrifting και από τα μαγαζιά γρήγορης μόδας, αλλά είναι σίγουρα πιο ποιοτικά και τελικά ηθικά. Σε αυτό το σημείο η ερώτηση «Τι είναι προτιμότερο; Η ποιότητα ή η ποσότητα;» είναι αναγκαία.

Γιατί επιμένεις τόσο πολύ στο thrifting;

Όταν ανακάλυψα την ηθική πλευρά της μόδας, λάτρεψα τη φύση της. To thrifting με έχει κάνει να την ερωτευτώ. Γιατί, πρώτα απ’ όλα, είναι οικονομικό να ψωνίζει κάποιος από second hand μαγαζιά. Είναι απίστευτη πολυτέλεια να μπορείς με 2-3 ευρώ να κάνεις δικό σου ένα δυσεύρετο κομμάτι vintage designer. Επίσης, ψωνίζοντας second hand μπαίνεις στη διαδικασία να επιλέξεις εσύ τι θα φορέσεις και ποιος θες να είσαι εκεί έξω. Ενώ στα καταστήματα γρήγορης μόδας επιλέγουν αυτοί για εμάς. Μας προετοιμάζουν καιρό πριν να αγαπήσουμε τα trends τους και τελικά να τα αγοράσουμε. Στο thrifting είσαι αντιμέτωπος με άπειρα διαφορετικά στιλ, οπότε υπάρχει μια σκέψη γύρω από την εικόνα σου. Λόγω της τιμής υπάρχει η δυνατότητα να πειραματιστείς περισσότερο – μπορείτε να φτιάξετε ένα outfit σε ένα thrift store με περίπου 10 ευρώ, ενώ παράλληλα θα φαίνεστε like a million bucks. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί αλλού.

Η βιωσιμότητα, η ηθική μόδα, ο φεμινισμός και τα vegan προϊόντα απασχολούν τα τελευταία χρόνια το fashion industry. Πώς εξηγείς αυτή την ανάγκη του fashion industry για ακτιβισμό;

Η μόδα είναι απάντηση για όσα συμβαίνουν γύρω μας. Νιώθω ότι στη χώρα μας ειδικά η κλιματική αλλαγή, για παράδειγμα, δεν είναι κάτι για το οποίο απλώς ακούμε. Το βλέπουμε κιόλας, με τις φωτιές και τους μεγάλους και συχνούς σεισμούς. Οπότε όλα αυτά τα «eco» κινήματα είναι μια απάντηση στη αλλαγή που συντελείται γύρω μας. Η ηθική μόδα είναι το μέσο που εκφράζει αυτά τα κινήματα, αλλά κυρίως είναι μια παγκόσμια, πολιτική απάντηση στην οικονομική κατάσταση γύρω μας. Από την άλλη, πολλά fashion brands εκμεταλλεύονται για το κέρδος τα κοινωνικά κινήματα. Ας μη σταθούμε όμως στα επιφανειακά μπλουζάκια που γράφουν «feminist» (τα οποία έφτιαξε κάπου στο Μπανγκλαντές ένα ανήλικο παιδί), γιατί νιώθω ότι ο κόσμος όντως ξυπνάει και αναρωτιέται «Τι ήταν όλα αυτά τα πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα και δεν αμφισβητήσαμε ποτέ;».

Από την Κρίστελ Λιάκου

Φωτογραφίες Στέφανος Παπαδόπουλος